1. Đột quỵ xuất huyết não là gì?
Đột qụy xuất huyết não xuất phát từ nguyên nhân do nứt vỡ các động mạch trong não, máu chảy trực tiếp vào nhu mô não, làm tổn thương não. Đột qụy xuất huyết não ít phổ biến hơn đột qụy do thiếu máu não. Các thống kê dịch tễ học cho biết chỉ có 8-18% đột qụy là xuất huyết não. Đột qụy xuất huyết não có tỷ lệ tử vong lên tới 40%, cao hơn đột qụy do thiếu máu não, các triệu chứng cũng xuất hiện nhanh và trầm trọng hơn.
2. Đối tượng nào có nguy cơ cao đột quỵ xuất huyết não?
– Tuổi cao.
– Tiền sử đột qụy.
– Nghiện rượu.
– Nghiện ma túy.
3. Nguyên nhân gây đột quỵ xuất huyết não?
– Tăng huyết áp.
– Bệnh Amyloidosis não.
– Các bệnh rối loạn đông máu.
– Điều trị thuốc chống đông máu.
– Liệu pháp tiêu sợi huyết trong điều trị nhồi máu cơ tim cấp hoặc đột qụy thiếu máu não cấp tính.
– Dị dạng động tĩnh mạch, phình động mạch và các dị tật mạch máu khác (u tĩnh mạch và xoang hang).
– Viêm mạch.
– Khối tân sinh trong sọ.
4. Các triệu chứng lâm sàng chẩn đoán đột quỵ xuất huyết não?
– Huyết áp tăng cao
– Đau đầu, chóng mặt.
– Buồn nôn, nôn ói.
– Đột ngột yếu, liệt bất kỳ bộ phận nào của cơ thể.
– Mất khả năng kiểm soát chuyển động của mắt.
– Mất khả năng nói.
– Rối loạn ý thức, hôn mê, co giật.
– Rối loạn đại tiểu tiện.
– Sốt cao.
5. Vai trò của chẩn đoán hình ảnh trong xác định tổn thương xuất huyết não?
Chụp cắt lớp vi tính sọ não không tiêm thuốc cản quang: Đây là một kỹ thuật nhanh với độ nhạy rất cao để xác định xuất huyết não cấp tính, và do tính khả dụng cao của nó mà đây được coi cnhư tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định xuất huyết não trong các khoa cấp cứu.
Hình ảnh xuất huyết não cấp tính trên chụp cắt lớp vi tính sọ não với đặc trưng là hình ảnh tăng tỷ trọng so với nhu mô não (trừ khi số lượng máu quá ít) nên dễ nhận biết. Sự thoái triển của khối máu được đánh dấu bởi sự giảm tỷ trọng dần của khối máu cho tới khi bị dịch hóa hoàn toàn ở giai đoạn mạn tính.
Chụp cộng hưởng từ có độ nhạy để chẩn đoán xuất huyết não tương đương với chụp cắt lớp vi tính sọ não không tiêm thuốc cản quang, việc thăm khám kéo dài và tính khả dụng thấp hơn chụp cắt lớp vi tính sọ não nên cộng hưởng từ ít khi được sử dụng để chẩn đoán xuất huyết não trong bệnh cảnh cấp cứu.
(Hình ảnh xuất huyết não chụp cộng hưởng từ).
Chụp mạch não: Đây là kỹ thuật chẩn đoán không xâm lấn hữu ích trong bệnh cảnh xuất huyết não cấp giúp phát hiện các bất thường mạch máu là nguyên nhân của xuất huyết não. Các yếu tố nên đặt ra nghi ngờ có bất thường mạch não bao gồm: Xuất huyết dưới nhện, xuất huyết não ở thùy não, xuất huyết não thất nhiều, tuổi trẻ và không có các yếu tố nguy cơ bệnh lý mạch não.
6. Điều trị đột quỵ xuất huyết não như thế nào?
Việc điều trị và theo dõi bệnh nhân xuất huyết não phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ chảy máu. Hỗ trợ chức năng sống cơ bản, cũng như kiểm soát chảy máu, co giật, huyết áp và áp lực nội sọ là rất quan trọng. Các loại thuốc được sử dụng bao gồm: Thuốc chống co giật (để ngăn ngừa tái phát cơn động kinh), thuốc chống tăng huyết áp (để giảm huyết áp và các yếu tố nguy cơ khác của bệnh tim), thuốc lợi tiểu thẩm thấu (để giảm áp lực nội sọ trong khoang dưới nhện).
Một phương pháp điều trị tiềm năng trong xuất huyết não là phẫu thuật lấy khối máu tụ. Tuy nhiên, vai trò của điều trị phẫu thuật đối với xuất huyết nội sọ trên lều (supratentorial intracranial hemorrhage) vẫn còn đang tranh luận. Điều trị nội mạch gây thuyên tắc bằng coil ngày càng được sử dụng rất thành công, mặc dù vẫn còn nhiều tranh cãi về kết quả cuối cùng.
7. Cần làm gì để dự phòng đột quỵ xuất huyết não?
– Điều trị và kiểm soát tốt tăng huyết áp.
– Ngừng hút thuốc, chế độ ăn ít chất béo, giảm cân, hạn chế ăn muối, tăng cường chế độ ăn giàu kali để giảm huyết áp có tác dụng dự phòng.
– Ngừng uống rượu, bia vì đây là nguyên nhân làm tăng nguy cơ xuất huyết não.
– Tập thể dục là biện pháp không dùng thuốc được khuyến khích rất mạnh mẽ. Người bình thường nên tập thể dục với cường độ trung bình ít nhất 150 phút mỗi tuần, biện pháp này đã được Hội tim mạch Hoa kỳ và Hiệp hội tim mạch Hoa kỳ nhấn mạnh từ năm 2011.
