Những điều cần biết về u nang tiền đình mũi và phẫu thuật bóc u nang

1. U nang tiền đình mũi là bệnh gì?
U nang tiền đình mũi là u lành tính xuất phát từ sàn mũi, nằm trong vùng rãnh lợi môi và ở mặt trước xoang hàm.

2. Triệu chứng của u nang tiền đình mũi là gì?
– Sưng nề vùng rãnh mũi – má, cửa mũi trước.
– Nghẹt mũi cùng bên với u nang.
– Đau nhức trong trường hợp u nang bị nhiễm trùng, áp xe hóa.
– Có trường hợp u hoàn toàn không có triệu chứng, đi khám và được phát hiện tình cờ.

3. Chẩn đoán bệnh dựa vào những yếu tố nào?
– Dựa vào triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân: Quan sát thấy sàn mũi phồng, rãnh mũi má đầy.
– Nội soi mũi xoang: Hẹp cửa mũi trước do u nang sưng nề xuất phát từ sàn mũi, khối u nang trơn láng, giới hạn rõ, các phần còn lại của hốc mũi hoàn toàn bình thường.
– Dùng tay sờ khối u có cảm giác lùng nhùng, mềm, u thường to bằng đầu ngón tay trỏ. Sờ khối u đau trong trường hợp nhiễm trùng, áp xe hóa.
– Lật môi và sờ vào rãnh lợi – môi thấy có một khối u mềm, căng mọng làm phồng niêm mạc lên.
– Dùng kim chọc hút thăm dò nang qua đường mũi thường có dung dịch sánh nhầy, vàng trong, trường hợp bị nhiễm khuẩn, áp xe thì dịch đục, có mủ.
– CT Scanner: Hình ảnh nang nhầy nằm ở sàn mũi, các vách xoang bình thường, không có hình ảnh viêm xoang trên phim.
– Giải phẫu bệnh: Kết quả chọc hút bằng kim nhỏ cho kết quả nang biểu mô lành tính.
– Chẩn đoán phân biệt:
+ U nang răng sinh.
+ Áp xe chân răng, áp xe nhọt tiền đình mũi (trong trường hợp nang tiền đình mũi áp xe hóa).

4. Điều trị u nang tiền đình mũi như thế nào?
– Điều trị ngoại khoa là chủ yếu. Nếu u nang đang nhiễm trùng thì điều trị nội khoa trước đến khi hết nhiễm trùng sẽ tiến hành phẫu thuật bóc khối u.
– Phương pháp phẫu thuật: Lấy trọn u nang qua đường rãnh lợi môi.
– Khi phẫu thuật bệnh nhân được gây mê nội khí quản hoặc tiền mê – tê tại chỗ.
– Rạch niêm mạc ở rãnh tiền đình lợi – môi, bóc tách toàn bộ u nang và lấy sạch để tránh tái phát, khâu niêm mạc lại. Đặt meche rãnh lợi – môi và meche mũi.
– Sau mổ bệnh nhân được chăm sóc như sau:
+ Theo dõi tình trạng tri giác, sinh hiệu, tình trạng chảy máu .
+ Thuốc sau mổ: Dùng kháng sinh, kháng viêm, kháng histamin, giảm đau.
+ Rút meche mũi và rãnh lợi – môi sau phẫu thuật 48 giờ.
+ Vệ sinh hốc mũi bằng nước muối sinh lý sau rút meche.
– Xuất viện sau 3 ngày phẫu thuật khi tình trạng ổn định.
– Tái khám sau xuất viện 1 tuần, 1 tháng hoặc khi có dấu hiệu bất thường.

5. Những biến chứng nào có thể xảy ra nếu không điều trị bệnh?
– U nang tiền đình mũi là u lành tính, chỉ gây ngạt mũi, phồng rãnh mũi-má ảnh hưởng đến thẩm mỹ, hiếm khi gây biến chứng.
Một số biến chứng hiếm gặp như: nhiễm trùng tại chỗ và toàn thân khi nang bị nhiễm trùng, áp xe hóa.

6. Những biến chứng nào có thể xảy sau phẫu thuật bóc u?
– Bệnh nhân có thể phản ứng với thuốc tê/mê.
– Chảy máu.
– Nhiễm trùng.

7. Những điều cần biết trước khi phẫu thuật
7.1. Cung cấp thông tin cho nhân viên y tế
– Cung cấp thẻ BHYT/BHCC nếu có để đảm bảo quyền lợi trong quá trình điều trị.
– Cung cấp tiền sử dị ứng thuốc, thức ăn, nước uống.
– Cung cấp tiền sử bệnh đang mắc phải như: tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, hen suyễn, viêm dạ dày, viêm đường hô hấp (ho, đau họng, chảy mũi).
– Cung cấp thông tin thuốc đang sử dụng như: thuốc chống đông, thuốc chống dị ứng, hen suyễn,…
– Nếu bệnh nhân là nữ cần cung cấp thông tin về vấn đề kinh nguyệt, nghi ngờ mang thai.

7.2. Những điều bệnh nhân cần thực hiện trước mổ để đảm bảo an toàn cho cuộc mổ
– Trong thời gian điều trị, nếu muốn sử dụng các lọai thuốc, thực phẩm chức năng ngoài y lệnh cần phải xin ý kiến của bác sỹ.
– Phải làm đầy đủ các xét nghiệm trước mổ như: công thức máu, chức năng đông máu, chức năng gan, chức năng thận, HIV, viêm gan B, chụp phim phổi, điện tâm đồ, siêu âm tim.
– Phải nhịn ăn uống hoàn toàn trước mổ (kể cả uống nước, sữa, café, kẹo cao su) ít nhất 6h, để tránh biến chứng trào ngược thức ăn gây sặc, ảnh hưởng đến tính mạng trong quá trình mổ. Nếu đã lỡ ăn uống thì phải báo lại nhân viên y tế.
– Cởi bỏ tư trang cá nhân, răng giả, kính áp tròng, lông mi giả (nếu có) giao cho người nhà giữ hoặc nếu không có người nhà có thể ký gửi tại phòng hành chính khoa.
– Cắt ngắn và tẩy sạch sơn móng tay chân (nếu có), búi tóc gọn gàng đối với nữ, cạo râu sạch sẽ đối với nam.
– Không xóa ký hiệu đánh dấu vị trí vết mổ.

7.3. Những vấn đề nhân viên y tế sẽ làm cho bệnh nhân trước mổ
– Bệnh nhân và người nhà > 18 tuổi (ba/mẹ/vợ/chồng) sẽ được giải thích và hướng dẫn ký cam kết trước khi bóc u.
– Truyền dịch nuôi dưỡng giúp bệnh nhân đỡ đói và khát trong thời gian nhịn ăn chờ mổ. Nhân viên y tế vận chuyển bệnh nhân xuống phòng mổ bằng xe lăn.

8. Những điều cần lưu ý trong thời gian nằm viện điều trị sau mổ
8.1. Những biểu hiện bình thường diễn ra sau mổ
– Đau vết mổ, tình trạng này sẽ giảm dần sau vài ngày.
– Ăn uống và cử động hàm có thể làm bệnh nhân đau tăng lên.
– Nhức đầu chảy nước mắt khi mang meche mũi.
– Khô họng, đau họng do quá trình gây mê.

Đau đầu nhẹ sẽ xảy ra, nếu đau đầu, đau vết mổ quá sức chịu đựng cần báo với nhân viên y tế

8.2. Các biến chứng cần theo dõi và báo nhân viên y tế
– Đau nhiều vết mổ quá sức chịu đựng.
– Chảy máu vết mổ, sốt, khó thở, khó nuốt, tụt meche.
– Sưng nề bầm tím vùng mặt, sốt.
– Đau rát họng nhiều, có đàm.
– Biểu hiện bất thường sau khi dùng thuốc: nổi mẩn đỏ, ngứa,…

8.3. Chế độ dinh dưỡng, vận động, sinh hoạt
– Chế độ ăn: Sau mổ 6h nếu bệnh nhân đã hết cảm giác buồn nôn có thể ăn uống bình thường.
– Chế độ vận động: Sau mổ 6h nếu bệnh nhân đã hết cảm giác buồn nôn có thể đi lại bình thường.
– Chế độ sinh hoạt:
+ Mặc quần áo bệnh viện và thay hằng ngày để đảm bảo vệ sinh tránh nhiễm trùng vết mổ.
+ Bệnh nhân có thể tắm rửa bình thường, khi rửa mặt dùng khăn ấm để lau, tránh để nước vào mũi.

8.4. Chăm sóc vết thương
– Nếu có dịch thấm vào gạc che phần meche trước mũi, bệnh nhân có thể thay miếng gạc khác và dán lại như cũ.
– Sau 48h bác sỹ sẽ rút meche cho bệnh nhân và sẽ vệ sinh mũi cho bệnh nhân

9. Những điều cần biết sau khi ra viện
9.1. Theo dõi bệnh
– Uống thuốc đúng hướng dẫn theo toa ra viện.
– Nếu trong quá trình uống thuốc có những triệu chứng bất thường như: ngứa, buồn nôn, chóng mặt, tức ngực, khó thở,… cần tới bệnh viện để được khám và xử trí.
– Cách chăm sóc vết mổ: vệ sinh mũi hằng ngày bằng nước muối sinh lý ngày 5 lần.

9.2. Chế độ dinh dưỡng

Sau phẫu thuật tăng cường vitamin C cho cơ thể, hạn chế các chất kích thích

– Uống nhiều nước 2.5 l/ngày, bổ sung thêm nước cam, chanh.
– Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường vitamin C, nâng cao sức đề kháng, tránh các chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá, café,… (vì các thực phẩm này làm chậm lành vết thương).

9.3. Chế độ vận động, sinh hoạt, tái khám
– Vận động nhẹ nhàng, tránh lao động nặng trong vòng 1 tháng sau mổ
– Chế độ sinh hoạt và tập luyện:
+ Bệnh nhân có thể tắm rửa vệ sinh cơ thể bình thường
+ Không hỉ mũi mạnh trong vòng 5 ngày đầu sau mổ, không ngoáy mũi.
– Tái khám ngay sau khi hết thuốc hoặc có triệu chứng bất thường như chảy máu, nghe mùi hôi ở mũi, nghẹt mũi tăng lên,…Khối phồng tại vị trí cũ xuất hiện trở lại.