I. Phần tư vấn chuyên môn và có thể đăng bài lên website
1. FNA vú là gì?
Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA): Sử dụng một cây kim nhỏ chọc vào tổn thương nghi ngờ của vú và khảo sát chúng dưới kín hiển vi để đưa đến chẩn đoán.
Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA)
2. FNA vú được thực hiện trong trường hợp nào?
Tiến hành FNA vú một khi khám lâm sàng, siêu âm vú, chụp X quang vú phát hiện ra một trong các bất thường sau đây:
– Khối u đặc tính chất chưa rõ ràng.
– Rối loạn cấu trúc mô tuyến vú.
3. Ưu điểm và biến chứng của thủ thuật FNA?
– Ưu điểm:
So sánh với thủ thuật can thiệp khác như sinh thiết mở dưới phẫu thuật hoặc sinh thiết dưới sự hướng dẫn của siêu âm hoặc CT, thì thủ thuật chọc hút tế bào bằng kim nhỏ này đơn giản, ít mang lại các nguy cơ và cung cấp thông tin về mặt tế bào học chính xác.
+ Thủ thuật làm dưới hướng dẫn của siêu âm nên được thực hiện chuẩn xác.
+ Thủ thuật can thiệp đơn giản, giảm thiểu tối đa biến chứng chảy máu.
+ Lấy được bệnh phẩm tại vị trí tổn thương nghi ngờ nhất.
+ Cho kết quả xét nghiệm về mặt tế bào học của khối u rõ ràng hơn so với việc thực không có hướng dẫn của siêu âm.
+ Siêu âm không sử dụng bức xạ ion hóa.
+ Siêu âm giúp quan sát được lộ trình kim đi đến vùng tổn thương vú.
+ Thời gian hồi phục ngắn, bệnh nhân có thể sớm trở lại sinh hoạt bình thường. Trên hết, các thủ thuật chọc hút bằng kim nhỏ hầu như không gây những tai biến đáng kể. Thông thường, bạn có thể cảm thấy đau một chút một vài ngày sau khi được thực hiện thủ thuật này. Bạn có thể bị một vết bầm tại nơi kim đâm vào.
– Bất kỳ thủ thuật nào mà da bị đâm thủng đều có biến chứng:
+ Chảy máu (dùng bông khô ép vị trí mũi kim khoảng 15p).
+ Nhiễm trùng (điều trị kháng sinh).
+ Thực hiện với tổn thương nằm sâu bên trong vú có một nguy cơ nhỏ là kim đi qua thành ngực khiến khí thoát ra quanh phổi và gây xẹp phổi (trường hợp này hiếm khi xảy ra).
4. Bệnh nhân cần chuẩn bị gì?
– Bệnh nhân sẽ điền vào Bảng câu hỏi và Phiếu chấp thuận trước khi khảosát.
– Bệnh nhân sẽ phải cởi bỏ đồ đang mặc và đôi khi gỡ bỏ một số nữ trang có thể gây cản trở ở vùng chọc.
– Trước khi thực hiện chọc hút bằng kim nhỏ, bệnh nhân cần thông báo cho Bác sĩ biết nếu có sử dụng thuốc chống đông máu, cần ngưng thuốc trên trong vòng 3 ngày trước khi chọc.
– Bệnh nhân cũng nên thông báo về các tình trạng sức khỏe gần đây nhất.
– Nên có người thân hoặc bạn bè đi cùng và đưa bệnh nhân về nhà sau khi thực hiện xong thủ thuật.
5. Thủ thuật được tiến hành như thế nào?
– Bệnh nhân không cần nhập viện.
– Bệnh nhân nằm ngửa, ngay ngắn hoặc đôi khi hơi nghiêng về một bên.
– Siêu âm cho phép thấy được tổn thương trên một màn hình đặt gần đó ngay khi đầu dò siêu âm lướt qua vùng tổn thương. Sau khi định vị được tổn thương, vùng da liên quan được sát trùng. Đối với chọc hút bằng kim nhỏ, không cần sử dụng thuốc tê.
– Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ quan sát nơi tổn thương một cách liên tục với đầu dò siêu âm, và đâm kim qua da và tới đúng vị trí tổn thương. Khi kim đã vào đúng tổn thương Bác sĩ sẽ tiến xoay và hút áp lực âm, dàn mẫu bệnh phẩm trên lam kính và được cố định bằng cồn 99%, mang đi đọc kết quả tế bào học.
– Sau khi đã hoàn thành FNA, đè cục bông khô lên vùng chọc kim để ngừa chảy máu và băng lại.
6. Cách chăm sóc bệnh nhân sau khi chọc FNA tại nhà tránh các biến chứng
– Hướng dẫn bệnh nhân vệ sinh sạch sẽ, tắm rửa bình thường, hạn chế vấy bẩn và sờ nắn vào vị trí chọc.
– Nếu tại vị trí chọc bệnh nhân đau, sưng, đỏ, bầm tím nhiều hoặc chảy dịch, máu bất thường thì hướng dẫn bệnh nhân quay lại trạm y tế gần nhất cho nhân viên kiểm tra.
II. Bệnh nhân cảm thấy gì trước, trong và sau khi chọc FNA?
– Trước: Bệnh nhân lo lắng về tình trạng bệnh tình của mình (lành hay ác tính). Bệnh nhân sợ kim tiêm, sợ đau. Thủ thuật đơn giản, hơi đau có thể chịu được và sẽ có kết quả sớm sau vài ngày nên bệnh nhân không nên quá lo lắng.
– Trong: Bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo khi chọc nên có thể cảm thấy hơi khó chịu hoặc cảm giác đau vị trí chọc, bệnh nhân cố gắng giữa bất động trong thời gian tiến hành thủ thuật. Thủ thuật không để lại sẹo trên vú.
– Sau khi chọc: Bệnh nhân sẽ thấy đau nhẹ tại vùng chọc, đôi khi bị sưng và thâm tím do quá trình chảy máu và tự hấp thụ máu dưới da. Bệnh nhân không nên lo lắng với hiện tượng trên, sẽ tự hết sau vài ngày.
Bệnh nhân chỉ phải thông báo cho Bác sĩ nếu vùng sinh thiết sưng to, chảy máu, tiết dịch ửng đỏ hoặc nóng kéo dài ở bên vú FNA.
III. Quá trình chọc FNA kéo dài bao lâu?
– Thời gian thực hiện thủ thuật này phụ thuộc vào vị trí và tính chất của tổn thương của bệnh nhân, thông thường thời gian thực thiện sẽ kéo dài khoảng 10-15 phút.
IV. Kết quả ra sao?
– Bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ khảo sát mẫu mô dưới kính hiển vi để đưa ra chẩn đoán. Bệnh nhân sẽ nhận kết quả trong vòng vài ngày làm việc.
