1. Áp xe vú là gì?
– Áp xe vú là tình trạng tụ mủ khu trú ở mô vú.
– Thường gặp trong thời kỳ hậu sản, đang cho con bú (tỷ lệ 2-3%). Do tình trạng tắc tia sữa, viêm hóa mủ tạo nên những ổ mủ tại vú.
Áp xe vú gây nhiều đau đớn cho phụ nữ đang cho con bú
2. Phân loại áp xe vú như thế nào?
– Áp xe vú nguyên phát chia thành:
+ Gồm áp xe vú trong giai đoạn tiết sữa và áp xe vú ngoài giai đoạn tiết sữa.
+ Thường gặp ở phụ nữ trẻ tuổi, đặc biệt hút thuốc.
+ Người lớn tuổi, có bệnh lý mãn tính (đái tháo đường, viêm khớp mạn tính, người bị suy giảm miễn dịch): hiếm gặp hơn.
– Áp xe vú thứ phát: Xảy ra sau nhiễm trùng vùng dưới da núm vú như viêm tuyến bã, xạ trị.
3. Thời điểm nào dễ bị áp xe vú ở phụ nữ cho con bú?
Phụ nữ cho con bú dễ bị áp xe vú nhất tại 2 giai đoạn:
– Trong tháng đầu tiên của thời kỳ cho con bú:
+ Trong lần mang thai đầu tiên, do thiếu kinh nghiệm và vệ sinh không đủ nên núm vú dễ bị tổn thương hơn.
+ 85% trường hợp áp xe vú xảy ra trong thời gian này.
– Giai đoạn cai sữa, khi vú bị cương sữa.
– Ngoài ra giai đoạn sau khoảng 6 tháng, khi răng sữa của bé đã mọc sẽ làm tăng khả năng bị chấn thương, gây áp xe ở núm vú.
4. Yếu tố nguy cơ dễ dẫn đến áp xe vú là gì?
– Viêm vú sau sinh điều trị không hiệu quả.
– Những nguyên nhân gây tắc tuyến sữa.
– Các tình trạng làm suy giảm miễn dịch.
5. Triệu chứng của áp xe vú là gì?
– Toàn thân:
+ Biểu hiện nhiễm trùng, sốt.
+ Có thể xuất hiện hạch ở nách cùng bên.
+ Cảm giác mệt mỏi.
– Tại chỗ:
+ Vú có biểu hiện sưng nóng đỏ đau, có dấu hiệu phập phều, chọc ra mủ hoặc có thể chảy mủ qua núm vú.
+ Một số trường hợp khối áp xe tự vỡ ra ngoài da.
+ Có thể có nổi tĩnh mạch dưới da.
6. Chẩn đoán áp xe vú dựa vào yếu tố nào?
– Việc chẩn đoán xác định chủ yếu dựa vào siêu âm vú (có khối áp xe hay không, kích thước khối áp xe).
– Một số xét nghiệm như công thức máu, CRP, cấy mủ tìm vi khuẩn và làm kháng sinh đồ,… được chỉ định tùy theo trường hợp.
7. Cần phân biệt áp xe vú với các bệnh lý nào?
Một số tình trạng bệnh lý cần được phân biệt với áp xe vú như:
– Cương tức tuyến vú.
– Tắc ống dẫn sữa.
– Nang bọc sữa.
– Ung thư vú thể viêm.
8. Áp xe vú gây ra những biến chứng nào?
– Áp xe lan tỏa, hoại tử, tạo hốc sẹo xấu, xơ cứng ở vú.
– Nhiễm trùng huyết.
9. Nguyên tắc điều trị áp xe vú trong thời kỳ hậu sản?
– Điều trị nội khoa kết hợp ngoại khoa: uống thuốc kháng sinh kết hợp với dẫn lưu ổ mủ.
– Khuyến khích mẹ tiếp tục nuôi con bằng sữa mẹ hoặc vắt sữa.
– Chỉ nên cắt sữa trong trường hợp không nuôi con bằng sữa mẹ hay có nhiễm trùng nặng, áp xe tái phát nhiều lần, theo hướng dẫn của Bác sỹ.
10. Các phương pháp dẫn lưu ổ mủ thường được sử dụng?
– Chọc hút ổ mủ bằng kim dưới hướng dẫn siêu âm.
– Rạch dẫn lưu ổ áp xe và bơm súc rửa.
Việc lựa chọn phương pháp nào là tùy theo đặc điểm của ổ áp xe như: kích thước, số lượng ổ mủ, sự lựa chọn của bệnh nhân,…
11. Những điều cần biết về chọc hút ổ mủ bằng kim dưới hướng dẫn siêu âm?
– Là phương pháp hút dịch mủ bằng bơm tiêm dưới hướng dẫn của máy siêu âm.
– Có thể chọc hút 1 lần hoặc vài lần (sau 2-3 ngày) cho đến khi hết mủ.
– Với phương pháp này bệnh nhân không cần nhập viện, nhưng cần tái khám theo hẹn để kiểm tra.
12. Những điều cần biết về rạch dẫn lưu ổ áp xe?
– Đây là phương pháp tháo dịch mủ ra ngoài bằng cách dùng dao xẻ một đường nhỏ tại vùng da vú ngay trên ổ áp xe và súc rửa ổ áp xe bằng dung dịch sát khuẩn.
– Với phương pháp này bệnh nhân cần nhập viện và chăm sóc vết thương hằng ngày.
13. Cần lưu ý gì trong quá trình điều trị?
13.1. Tuân thủ điều trị
– Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sỹ và hướng dẫn của nhân viên y tế.
– Báo ngay cho NVYT nếu có các vấn đề sau: ngứa, nổi mẫn đỏ, khó thở, buồn nôn, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, vết thương chảy dịch, máu nhiều thấm băng, sốt,…
13.2. Một số biến chứng có thể xảy ra trong quá trình điều trị
– Dị ứng thuốc.
– Đa kháng kháng sinh.
– Chảy máu tại vết xẻ, rạch.
– Nhiễm trùng tái phát.
– Dò sữa.
– Tái khám theo lịch hẹn của BS hoặc khi có dấu hiệu bất thường như: sốt, vết rạch chảy dịch máu nhiều, sưng đau vú trở lại.
13.3. Chế độ chăm sóc trong và sau điều trị
– Vết thương sẽ được chăm sóc hàng ngày: bơm rửa ổ áp xe, dẫn lưu bằng penrose hoặc meche (nếu điều trị chọc hút hoặc rạch).
– Nặn, hút sữa, nuôi con bằng sữa mẹ theo hướng dẫn của bác sỹ.
– Chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý:
+ Uống đủ nước từ 2 – 2,5 lít/ngày.
+ Ăn thực phẩm bổ sung đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng: tinh bột, đường, chất béo và vitamin khoáng chất.
– Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ.
– Vệ sinh tay và vú trước khi cho con bú.
– Tránh làm nứt hoặc xước núm vú tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập làm viêm tuyến sữa, nguy cơ áp xe vú.
– Ngủ đủ giấc từ 6 – 8 giờ/ngày.
14. Nên làm gì để dự phòng áp xe vú trong thời kỳ hậu sản?
– Nghỉ ngơi, uống nhiều nước và ăn các thực phẩm giàu dinh dưỡng.
– Mát xa nhẹ nhàng bầu vú để ống dẫn sữa thông thoáng và cho con bú sớm ngay sau sinh, bú thường xuyên và đúng tư thế.
– Cho trẻ bú hết sữa và luân phiên hai bên vú, vắt sạch sữa sau khi cho bú xong.
– Vệ sinh núm vú đúng cách và sạch sẽ trước và sau khi cho bú.
* Phương pháp làm bớt căng đau vú cho mẹ:
– Dùng gạc ấm, áp lên vú trước khi cho trẻ bú, xoa bóp cổ và lưng của mẹ, nặn ít sữa trước khi cho bú và làm ướt đầu vú để giúp trẻ bú dễ dàng hơn.
– Sau khi cho bú phải nâng đỡ vú bằng một băng ngực, dùng gạc lạnh áp lên vú giữa những lần cho bú.
– Tránh làm nứt hoặc xước núm vú tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập làm viêm tuyến sữa là yếu tố nguy cơ áp xe vú.
– Nếu có biểu hiện của viêm vú cần điều trị ngay để tránh dẫn đến áp xe vú.
– Không cai sữa sớm, khi cai cần giảm từ từ số lượng và số cử bú.
Đội ngũ bác sỹ sản phụ khoa tại FAMILY có trình độ chuyên môn cao, tận tâm giàu kinh nghiệm. Thường xuyên cập nhật và ứng dụng các kỹ thuật y tế tiến tiến nhất trong điều trị bệnh lý phụ khoa cùng với sự hỗ trợ của hệ thống phòng bệnh tiện nghi và chế độ chăm sóc đặc biệt giúp chăm sóc phục hồi sức khỏe toàn diện cho chị em phụ nữ và sản phụ.
