Làn sóng thứ 2 của đại dịch COVID-19 đã bị đẩy lùi, nhưng nguy cơ bùng phát dịch vẫn luôn thường trực cho đến khi vắc-xin được tiêm chủng rộng rãi trong cộng đồng. Nguy cơ mắc COVID-19 trong quá trình di chuyển bằng máy bay thấp hơn so với ở trong các tòa nhà văn phòng, lớp học, siêu thị hoặc tàu hỏa. Để có những chuyến bay an toàn trong bối cảnh này, chúng ta cần hiểu về cơ chế lây truyền của coronavirus, sự lưu thông khí trong khoang hành khách của máy bay và các biện pháp hữu ích hạn chế nguy cơ mắc COVID-19.
COVID-19 được lây truyền như thế nào?
Coronavirus gây COVID-19 được phát tán trong quá trình nói chuyện, ho, hắt hơi hoặc hát, chủ yếu ở dạng giọt có thể được đẩy đi một khoảng cách ngắn và đôi khi trong các giọt bắn nhỏ hơn có thể lơ lửng và di chuyển xa hơn. Một người có thể bị nhiễm bệnh nếu những hạt này tiếp xúc trực tiếp hoặc qua tay của họ. Sự lây truyền qua tiếp xúc bề mặt cũng rất quan trọng trong một số trường hợp.
Không khí trong máy bay dân dụng sạch như thế nào?
Không khí đi vào cabin từ các cửa hút trên cao và đi xuống phía các cửa ra ở dưới sàn máy bay. Không khí vào và ra khỏi cabin ở cùng hàng ghế hoặc các hàng ghế gần đó. Có tương đối ít luồng không khí ra trước và sau giữa các hàng ghế nên làm cho nó ít có khả năng phát tán các giọt bắn hô hấp giữa các hàng ghế.
Luồng không khí trong các máy bay phản lực hiện nay nhanh hơn nhiều so với môi trường bên trong các tòa nhà thông thường. 50% trong số đó là không khí trong lành từ bên ngoài, còn lại là được tái chế thông qua các bộ lọc HEPA, giống loại được sử dụng trong phòng phẫu thuật. Mọi nguy cơ còn lại cần được quản lý là do tiếp xúc với những hành khách có thể bị mắc COVID-19. Lưng ghế tạo ra một phần rào cản vật lý và hầu hết mọi người vẫn ngồi yên một cách tương đối, ít tiếp xúc trực diện.
Mặc dù với số lượng du khách đáng kể, nhưng số lượng các trường hợp nghi ngờ và được xác nhận nhiễm COVID-19 trong chuyến bay giữa các hành khách trên khắp thế giới dường như nhỏ (tổng số khoảng 42). Trong khi đó, một nghiên cứu về sự lây truyền COVID-19 trên tàu cao tốc ở Trung Quốc trong số những người tiếp xúc với hơn 2300 trường hợp đã biết cho thấy tỷ lệ chung của tất cả hành khách là 0,3%. Rủi ro trên máy bay có thể được giảm thiểu hơn nữa với tấm chắn che mặt như trong các môi trường không thể duy trì giãn cách.
Các biện pháp giảm thiểu nguy cơ mắc COVID-19 tại sân bay và trên máy bay
Kiểm tra nhiệt độ và/hoặc hỏi về các triệu chứng (sốt, mất khứu giác, ớn lạnh, ho, khó thở).
- Tăng cường vệ sinh và khử trùng.
- Xử lý hành lý / hạn chế tiếp xúc khi lên máy bay.
- Sử dụng hàng rào vật lý và vệ sinh trong sân bay.
- Giãn cách trong sân bay và trong khi lên máy bay.
- Sử dụng tấm chắn che mặt hoặc khẩu trang.
- Tách biệt giữa các hành khách trên máy bay nếu khả thi.
- Điều chỉnh dịch vụ ăn uống để giảm tiếp xúc.
- Kiểm soát ra vào tại lối đi và phòng tắm để giảm thiểu sự tiếp xúc.
- Hạn chế sự phơi nhiễm với lây nhiễm của phi hành đoàn và tạo điều kiện thuận lợi cho việc theo dõi tiếp xúc trong trường hợp hành khách bị lây nhiễm.
Các biện pháp hành khách có thể tự thực hiện
- Đeo khẩu trang, không đi du lịch nếu bạn cảm thấy không khỏe và hạn chế hành lý xách tay.
- Giữ khoảng cách với những người khác bất cứ khi nào có thể; báo cáo cho nhân viên nếu ai đó không khỏe rõ rệt.
- Nếu có vòi phun không khí trên đầu, hãy điều chỉnh vòi phun thẳng vào đầu bạn và giữ cho vòi luôn mở.
- Ngồi yên nếu có thể và làm theo hướng dẫn của phi hành đoàn.
- Rửa hoặc vệ sinh tay thường xuyên và tránh chạm tay vào mặt.
Nguồn: Pombal R, Hosegood I, Powell D. Risk of COVID-19 During Air Travel. JAMA. Published online October 01, 2020. doi:10.1001/jama.2020.19108.
ThS.BS. Đinh Thanh Nhân
Khoa Phụ sản – BV Gia Đình
